Propolis, bal arıları tarafından ağaçların kabuklarından, bitkilerin tomurcuk ve filizlerinden toplandıktan sonra kovanda üretilen, suda erimeyen, rengi toplandığı kaynağa ve propolisin yaşına göre değişen, genellikle sarı, yeşil ve kahverengi olan apiterapevtik bir doğal üründür. Arıların reçine ve tomurcukları tükürük enzimleri (β-glikosidaz) vasıtasıyla kısmen sindirilmiş, bal mumu ile karıştırılmış yapışkan bir maddedir. Bakterilere, virüslere ve mantarlara karşı çok kuvvetli koruyucu etkisi vardır ve arılar propolisi kovan içindeki havalandırma bölgelerinde, kovanın giriş ve çıkışlarında dışdan gelecek bakteriyel , viral ve fungal tehditlere karşı kullanırlar.
Propolisin kimyasal bileşimi ana kaynağı olan reçinenin toplandığı bitkilerden, iklimden, toplanma mevsiminden ve toplandıktan sonra geçen süreden asılı olarak değişmektedir. Bileşiği genel itibariyle reçineden kaynaklı %45-55 flavonidlerden, %25-35 mum ve yağ asitlerinden, %10 esansiyel yağlardan, %5 polenden ve 5 % organik ve mineral maddelerden oluşur. 300 den fazla Arıcılık Araştırma Dergisi, Cilt:9, Sayı:2, 2017, Sayfa:17-23. ISSN: 2146-2720 değişik madde ihtiva etmesine rağmen, biyolojik aktivite bakımından 180 kadar bileşik tanımlanmıştır.
PROPOLİSİN ANTİOKSİDAN ETKİSİ
Propolisin yapısındaki fenollerin başlıca biyolojik aktivitelerinden biri serbest radikal temizleme özellikleri, metal şelasyonu ve enzimatik aktivite modülasyonu (düzenlenmesi) gibi farklı yolaklarla güçlü antioksidan etki göstermesidir. Kafeik asit ve Kafeik asidin türevleri, ferulik asit, kafeik asit fenil ester (CAPE) gibi hidrosinnamik asitler, protokateşik asit ve gallik asit gibi hidrobenzoik asitler, emülsiyon ve lipid sisteminde güçlü antioksidan etkiye sahip maddelerdir.
PROPOLİSİN ANTİENFLAMATUVAR ETKİSİ
Propolis çeşitli mediatörlerin salınımı engelleyerek, trombosit agregasyonu ve ekazonoidlerin sentezini (prostaglandin ve lökotrienler) inhibe ederek infalamasyonu önlemede yardımcı olur. Galangin ve kuersetin infalamsyonu önlemede propolis içindeki en aktif flavanoidlerdir. Türkiye gibi ılıman bölgelerden toplanan propolis örneklerinde özellikle bolca bulunan kafeik asit fenil ester lenfokin üretimi ve T hücre proliferasyonu ile sitokin ve kemokin üretimini inhibe ederek enflamasyonu azaltır.
PROPOLİSİN ANTİBAKTERİYEL VE ANTİVİRAL ETKİSİ
Propolisin en yaygın bilinen ve en çok araştırılan özelliklerinden biri antimikrobiyal aktivitesidir. Propolisin çeşitli bakteri, mantar, virüs ve diğer mikroorganizmalara etkisi ile ilgili birçok bilimsel çalışma gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmaların tamamına yakınında patojen bakteri ve mikroorganizma türlerinin gelişimini baskıladığı, vücudun bağışıklık sistemini güçlendirdiği görülmektedir. Bu sebepler doğrultusunda basit soğuk algınlığı ve gribal enfeksiyonlarda propolis kullanımı gereksiz antibiyotik kullanımına da sebebiyet vermeyecektir.
PROPOLİSİN ANTİ TÜMÖR ETKİSİ
Kanser, genetik bozuklukların, çevresel mutajenlerin ve bu mutajenlerin farklı etkileşimlerinin tetiklediği çok faktörlü bir hastalıktır. Tümörün cerrahi olarak çıkarılması veya kemoterapi, radyoterapi ve immünoterapiye başvurulması, kanserle savaşmanın yaygın yollarıdır. Propolis gelişen alternatif tıpta insan sağlığı için en önemli maddelerden biri olmakla birlikte baş ve boyun, beyin ve omurilik, kan, cilt, meme, pankreas, karaciğer, kolon, prostat, böbrek ve mesane kanserleri gibi birçok kanser türüne karşı etkili olduğu yapılan çalışmalarla kanıtlanmıştır.
SONUÇ OLARAK
Arı sağlığında ve koloninin tüm patojenlere karşı korunmasında müstesna ehemmiyeti olan propolis, insan sağlığı içinde çok önemli bir doğal üründür. İnsanoğlunun binlerce yıldır çeşitli hastalıkların tedavisinde kullandığı propolis bilimin de ilgisini çekmiş ve antioksidan, antiinflamatuvar, antibakteriyel, antiviral ve antikanser etkisi yapılan klinik çalışmalarla da ispat edilmiştir. Propolisin kalbi ve beyni koruyucu etkisi, damar sertliğini önlemesi, kronik enflamatuvar hastalıkların tedavisinde kullanımının yanında son yıllarda yapılan çalışmalarda propolisin kanseri önlediği ve kanser tedavisinde etkili olduğu saptanmıştır. Kemoterapi ve radyoterapi gören kanser hastalarında propolis kullanımının tedaviye müspet bir ivme kazandırmasının yanında ilaçların ve radyasyonun zararlı etkilerinden sağlıklı hücreleri koruduğu görülmüştür.
ARI VARSA SAĞLIK VAR.. TIKLAYINIZ!